Unha vez pisou hibiscos encarnados nas ribeiras do río Arakawa.
Había unha vez unha casa de hóspedes nun país de xeo. No comedor, a viaxeira e os montañeiros sorprendidos polo frío procuraban cisnes de pescozo negro nunha lagoa próxima. Fóra, unha estalactica penduraba da boca dunha billa e unha manda de cans ceibos ouveaba nas rúas nevadas. Conxelados na calma da hospedaría, os montañeiros ignorábanse ou mirábanse estrañados como se aparecesen alí por un inexplicable erro cósmico. Ela sentiu o illamento ante o universo xeado, gris e silencioso. Sabía que a fronteira que a separaba da caloriña estaba nalgures, mais non a daba atopado. Quixo tocar os montañeiros pero tivo a sensación de que desaparecerían co contacto dos dedos. Velaquí unha das manifestacións da súa extrema soidade: todas as persoas, menos ela, convertíanse en espellismos. Ía moito frío e o afastamento era cada vez máis estarrecedor. Ata que entrou no comedor unha muller cunha pota de café quente e os montañeiros renunciaron á monótona visión dos cisnes e mesmo sorriron refregando as mans. Co café no estómago, á vaixeira aconteceulle o desexado regreso á casa, o paso ao outro lado da liña, a entrada no universo que habitaban os montañeiros conxelados.
Unha vez viu o cume do Fish Tail a dourar no solpor himalaio.
Había unha vez un templo e no templo a muller máis pequena do mundo. A muller máis pequena do mundo vestía un sari laranxa e lucía na fronte un bindi cor azafrán. Rodeada de caléndulas e inmóbil coma unha figuriña de barro, sorría cos dentes denegridos de remoer noz de bétel. A viaxeira sentíame lonxe de alí, hostil e inqueda, mentres a muller máis pequena do mundo sorría e ese sorriso expulsábaa aínda máis e máis lonxe. A xente movíase, falaba, bebía auga morna de coco de palma. Tanta xente e a viaxeira tan lonxe, vagando soa e perdida nun universo caloroso, abafante e barullento. Sen máis, un raparigo pediulle unhas rupias por un té. Tomou o té e percorreulle o corpo unha caloriña reconfortante que a levou inesperadamente de volta á casa. Sorriu tamén ela, sabendo que a súa casa erguíase sobre as vizosas raiceiras dos banianos e nas cobras irisadas que durmían en cestas de vimbio. Acouguou e desapareceu a liña que arreda da vida aos seres incapaces de sentir e ficou alí, no templo que habitaban os montañeiros conxelados e a muller máis pequena do mundo.
Unha vez botou a correr por unha pradeira infinda, toucada cun penacho sioux.
Había unha vez unha cociña branca e, nela, un pai queixándose de dor de ombreiros, de vertixes, de aburrimento, de problemas respiratorios. Velaí de novo a sensación de soidade, o estrañamento da viaxeira na propia casa, o baleiro puro e negro na cociña branca. Lonxe, lonxe outra vez. Comezou o pai, tan tenro, a preparar unha crema de cenorias: puxo a ola no lume con aceite e allo. Retirou o allo e botou a cebola picada. Engadíulle o tomate, os allos porros e as cenorias toradas. Verteu auga e deixou que fervese vinte minutos e, neses vinte minutos, repetiu e repetiu que lle doían os ósos, que o levaba a cabeza, que se lle ían as pernas, pero era tan tenro… Por fin pasou o guiso polo batedor e engadíulle noz moscada, pementa negra, un chisco de tona e unha ponla de apio. A viaxeira miraba o pai e non o recoñocía: éralle un ser alleo, esluído, ata que lle ofreceu unha cunca de sopa. Comeuna. E xusto cando a sopa lle pousou na boca do estómago regresou á casa, a ese precioso lugar onde a comida está quente e vai ser compartida. Daquela, na cociña branca atopou o universo que habitaban os montañeiros conxelados, a muller máis pequena do mundo e o pai que sempre, sempre, lle ofrecía unha cunca de sopa de cenorias cando regresaba á casa.
Unha vez sobrevoou a canle Beagle nunha avioneta bimotor.
Texto e fotografías: Anxos Sumai.
“Había unha vez”, en Yolanda Castaño e Andrea Costas: Cociñando ao pé da letra, Galaxia, 2011, p. 13.
Fotografía: Canle Beagle (Arxentina/Chile), xaneiro de 2011.