Bob Dylan díxolle a Sam Sheppard, moitos anos despois de coñecer a Lennon e ofrecerlles ós Beatles o primeiro cigarro de marihuana: “as palabras perderon o seu sentido e xa non significan tanto coma antes”.
Da rozadura de dúas esferas nace a música ou nace o grito. Pode pasar calquera día, en calquera instante, porque calquera día, calquera instante, é unha excepción e pode acontecer o imprevisto á volta dun segundo. Pode acontecer, coma hoxe, que a miña eterna amiga Helena me apareza na casa cun táper acugulado de croquetas conxeladas e me diga que as cociñou a súa nai uns días antes de morrer. Que non pode comelas, porque comelas é cometer case un acto de canibalismo. Pregúntome que terá que ver a morte da súa nai cunhas ducias de croquetas de mexillóns. Dígolle que as garde, que as comeremos máis adiante, cando a palabra nai se desposúa da dor, da ausencia e, sobre todo, da friaxe.
Helena achégase ó conxelador e eu dispóñome a abrir cadansúa botella de cervexa. Sinto como a esfera que envolve á miña amiga está a punto de bater coa esfera que enlea o combi. Inmóbil, sen volver a cabeza, espero o grito —porque de Helena, sempre irritable, só podo esperar un grito. Pero nácelle unha canción antiga: In the town where I was born, lived a man who sailed to sea… Míroa divertida e véxoa inspeccionando o interior da neveira. Diríase que as dúas se fundiron nun abrazo amarelo.
—Acórdaste? O submarino amarelo chegou nun mercante coreano —dime mentres se afasta do combi e colle o meu paquete de cigarros. Prende un. Eu ofrézolle a botella de cervexa— Gústame esa imaxe: un submarino viaxando na maleta do teu curmán dentro dun mercante asiático. Foi bonito, non si? Sempre nos traía paraugas de encarte, xabón e caramelos. Non te acordas? Pero o Yellow submarine foi o máis bonito que ninguén nos regalou nunca —queda calada, fuma e volve cantar In the town where I…— Aínda que, pensándoo ben, é unha canción totalmente imbécil.
Si, é unha canción totalmente imbécil. Pero iso dicímolo agora porque as palabras de entón perderon o seu sentido e non significan tanto coma antes. Dicímolo agora que xa non lembramos que consistencia tiñan as esferas que chocaron para ofrecernos a música da nosa liberación, o camiño de saída. Yellow submarine era como un contrasinal que pronunciabamos para que se nos amosara o mundo que ficaba alén do pouco que coñeciamos, e naceunos unha paixón nova: os Beatles. Calquera música que escoitabamos na radio nun idioma descoñecido e que nos gustaba diciamos: é música dos Beatles. Aínda que o máis seguro é que non o fose. Eles apareceron nas nosas vidas nese tempo fronteirizo en que a inxenuidade, os corpos e os soños sufrían as primeiras violacións, en que a dor e a conciencia da mortalidade comezaban a transformarnos en granito e viño acedo coma a xente que nos rodeaba. Tamén era o tempo en que nos cubriamos cos veos da voda das nosas nais e algo debaixo dos vestidos formigaba e producía un delicioso pracer clandestino. Exhibindo os nosos peitos nacentes, comezamos a bailar como posesas sobre as voces das nosas nais, que entoaban cancións de Antonio Molina mentres lavaban a roupa no río ou limpaban a casa.
O pracer tiña entón a consistencia do líquido, como agora, cando bebemos cervexa e lembramos que durante un tempo fomos as noivas dos Beatles. As únicas, as auténticas noivas dos Beatles: adorabámolos, debuxabámolos nos cadernos do colexio, recortabamos as fotos das revistas e mirabámolas, ás agochadas, no cuarto antes de durmir. Eles, os tripulantes do submarino amarelo, os nosos primeiros amantes, arrincáronos da nenez como se fosemos mexillóns chantados nas pedras, e leváronnos á consistente carnalidade do pracer. Eles expulsáronnos das lerias de millo e foron as voces que espertaban o desexo de que alguén nos furgase baixo os vestidos para deixarnos coa mirada estupefacta, un asomo de cuspe nos beizos e os primeiros regueiros húmidos nas coxas.
Ata que o mercante asiático, na maleta do meu curmán, nos trouxo unha nova canción: Honky Tonk Woman. A canción da miña vida, a canción que Helena sempre odiou. Os Rolling Stones convertéronse nos meus demoños e eu deixei de ser calquera noiva dos Beatles para converterme en Marianne Faitful, e mesmo espelicando cebolas ou debullando millo sentía unha enerxía inusual, un amor sincero por Mick Jagger.
Pero esa xa é outra historia, a dos Stones. Con todo, seguimos sendo amigas. Ela decidiu ser Yoko Ono e eu Marianne Faithful, dúas nenas que corrían detrás da vida adulta. Nalgún momento, Helena-Yoko e Eu-Marianne perdemos o desexo polos ídolos e deixamos de ser elas para ser nós a dúas, subirmos nos mercantes asiáticos e non esperar que nos trouxesen a vida de fóra.
Acabamos as cervexas e as nosas esferas sepáranse. Mañá volverán rozarse, haberá música ou berros, porque cada intre seguirá sendo unha excepción. Mentres, a nai de Helena conxelada en forma de croquetas dorme entre un par de pizzas, chícharos cocidos e luras sen ollos. E o ronsel dun submarino amarelo e luz desgastada das leiras de millo.
Dylan díxolle a Marianne Faithful que escribiría un poema épico sobre ela. Escribiuno e rompeullo diante dos fuciños.
Texto e fotografías: Anxos Sumai.
“Fomos as mozas dos Beatles”, Culturas. La voz de Galicia, (decembro de 2005)
Fotografías: Rita nunha leira de millo (Oeste), 2014. A miña neveira con Rita nunha leira de millo (Compostela), 2014.